SAMOCHODY

Jak to było z tą naszą motoryzacją? No właśnie, wszystko bowiem zaczęło się jakieś 4000 lat p.n.e. kiedy to ktoś wpadł na wspaniały pomysł i wymyślił… koło, bo przecież chyba nikt nie sądzi, że bez koła powstałby samochód. Przenieśmy się jednak do czasów nam bliższych, a mianowicie do roku 1897, kiedy to w Warszawie wydano pierwsze prawo jazdy. Otrzymał je Stanisław Grodzki, a nadawało mu ono uprawnienia do kierowania Peugeotem P-9.Pewnie większość z Was nas tego nie pamięta, ale zapewne nieobca jest Wam spuścizna po epoce PRL-u. Co mam dokładnie na myśli? – Warszawy, Syrenki, Maluchy, Żuki itp. Zapraszam więc na małą lekcję historii, podczas której postaram się Wam przybliżyć sylwetki najbardziej charakterystycznych modeli PRL-u.

1. Fiat 126p

Postanowiłem rozpocząć od małego Fiata, bowiem jest to auto, które bardzo często można spotkać na drogach także i dziś. Sam również kiedyś jeździłem Fiatem 126p i to właśnie w nim stawiałem swoje pierwsze kroki jako kierowca. „Nasz” Fiat 126p był następcą włoskiego Fiata 500. Różniła go m.in. pojemność silnika, która w Maluchu wynosi(ła) 594ccm. Moc maksymalna tego potwora to aż 23KM osiągane przy 4800 obrotów na minutę. Auto miało podwójną premierę ponieważ jednocześnie pokazano go na salone samochodowym w Turynie, oraz na Placu Defilad w Warszawie 9 listopada 1972 roku. Rok później natomiast, dokładnie 6 czerwca 1973 roku, pierwszy Fiat 126p zjechał z taśmy fabryki produkcyjnej w Bielsku-Białej. 15 października 1981 wyprodukowano w Polsce Fiata 126p numer 1.000.000, a 12 lat później polskich Fiatów było już 3 miliony. Co ciekawe na polski rynek trafiło tyle Maluchów, co 125p, Polonezów, Syren, Warszaw i Mikrusów razem zebranych do kupy. 22 września 2000 zjechały z taśmy produkcyjnej ostatnie Maluchy, których 1000 nazwano Happy End. Dlaczego zakończono produkcję? Ponieważ cała linia produkcyjna musiałaby przejść usprawnienia i renowację, a w większości przypadków również wymianę, aby produkcja była opłacalna i możliwa. Oczywiście odbiłoby to się na cenie auta, a popyt na nie i tak już malał.
2. Syrena

Kto nie zna Syreny i jej charakterystycznego pyrkotu? Do tej pory czasami na ulicach mojej rodzinnej miejscowości udaje mi się zauważyć pojedyncze, w pełni sprawne modele. Powstała ona na przełomie lat 1953/1954 na podstawie projektu Stanisława Łukaszewicza. Prototypowa Syrena 100 została wyposażona w silnik 744ccm, o mocy 30KM. Pozwalał on autu rozpędzić się do 105km/h, a jednocześnie był porównywalny z P50 – protoplastą Trabanta. Charakterystyczne drzwi Syreny otrzymały nazwę „do łapania drobiu” ponieważ otwierały się pod wiatr. Pierwsze 100 Syren zmontowano na Żeraniu (rozpoczęto 20 marca 1957 roku), produkcja seryjna natomiast rozpoczęła się rok później. W 1961 roku do Syreny wstawiono silnik od Wartburga, który rozpędzał „Skarpetę” do prędkości 125km/h. Rok 1972 wiąże się z przeniesieniem produkcji Syren do Bielska, po to aby 30 czerwca 1983 ostatnia Syrena zjechała z taśmy montażowej po 30 latach produkcji.
3. Polonez

Warto wspomnieć, że Polonez został zaprojektowany przez specjalistów z włoskiego studia Giugiaro. Auto zostało zaprojektowane tak, aby spełniało wszystkie amerykańskie normy bezpieczeństwa, w związku z czym miało nawet wzmocnienia drzwi bocznych, co wówczas było nowością. Pierwsze, próbne wersje Poloneza opuszczały fabrykę już w listopadzie 1977 roku, a zadaniem jakie dla niego zaplanowano było zastąpienie na rynku Fiata 125p. Pierwszym seryjnie produkowanym modelem był Polonez 1500, który został wyprodukowany w dniu 5 maja 1978 roku. Wówczas zbierało bardzo pozytywne oceny, ponieważ stylistyką przypominało ówczesne Volkswageny, czy Renaulty. Silnik Poloneza miał aż 75KM. Warto też wspomnieć o przydomku pierwszych Polonezów, który brzmiał „borewicz”. Wziął się on od nazwiska słynnego porucznika z serialu „07 zgłoś się”. W 1995 roku Polonez został przechwycony przez koreańskie Daewoo. W 2002 roku zawieszono produkcję aut, po tym jak fabrykę opuściło ponad 1 milion Polonezów.
4. Warszawa

Warszawa była pierwszym powojennym polskim autem osobowym. Dokładnie 6 listopada 1951 o godzinie 14:00 pierwsza Warszawa zjechała z taśmy montażowej. Warto wspomnieć, że w ówczesnej fabryce pracowało wówczas 10 tysięcy osób. W 1957 auto przeszło pierwsze modyfikacje (zostało przede wszystkim odchudzone), a ostatnia Warszawa wyjechała z fabryki na Żeraniu w 1973 roku – dokładnie 22 lata trwała produkcja „polskiej limuzyny”. Ogółem wyprodukowano ok. 250 tysięcy Warszaw, a jako ciekawostkę warto podać, że Karol Wojtyła zanim został papieżem sam posiadał Warszawę.
5. Fiat 125p

Pierwszy Fiat 125p został u nas wyprodukowany 28 listopada 1967 roku. Trzeba przyznać, że wówczas był to bardzo konkurencyjny model w stosunku do produkowanych równomiernie Syrenek i Warszaw. Produkcja seryjna ruszyła rok później, silnik miał 1295ccm i dysponował 60KM. W 1969 do produkcji weszła wersja 1500, wyposażona w silnik 1,5 o mocy 70KM. W 1972 roku zaprezentowano modele z wzmocnionymi jednostkami – odpowiednio 65 i 75KM. Warto wspomnieć o popularnych „jamnikach”, które mogły w sobie pomieścić (przepisowo) aż 8 osób. Ostatni egzemplarz auta, opatrzony metką z numerkiem 1.445.699 zjechał z taśmy produkcyjnej 26 czerwca 1991 roku.
6. Żuk

Żuk powstał na podzespołach Warszawy, a inżynierowie potrzebowali jedynie 7 miesięcy, aby go opracować. Produkcja seryjna polskiego pick-upa rozpoczęła się 24 lipca 1959 roku, a rok wcześniej wyprodukowano pierwsze 50 sztuk, które przyjęto bardzo ciepło. W 1970 roku fabrykę opuścił Żuk nr. 100.000. W międzyczasie auto zdobyło wielu nabywców, stworzono wiele różnych wersji i Żuk był nawet eksportowany do Egiptu. Ostatniego Żuka widziano w fabryce 13 lutego 1998 roku, po 40 latach produkcji i praktycznie niezmiennej produkcji pojechał on do fabrykowego muzeum.
7. Tarpan

Jego przeznaczeniem miało być funkcjonowanie w gospodarstwie rolnym. Tarpan bazował na Syrenie, podobnie jak Warta – jednak projekty obu zostały odrzucone. Nowa ekipa zaprojektowała Wartę 2, tym razem na podstawie Żuka i Warszawy. Prototyp oficjalnie zaprezentowano w październiku 1972 roku. Moc silnika nie była zbyt duża, zważywszy na gabaryty i wynosiła ona jedynie 50KM, które pozwalały Warcie 2 na rozpędzenie się do 100km/h. Jeszcze w tym samym roku z taśm montażowych w Poznaniu zjechało pierwsze 25 Tarpanów 233. Auta w swojej historii były nawet eksportowane do Grecji i Iranu. Ostatecznie produkcję Tarpanów zakończono w 1991 roku.
8. Nysa

Pierwsze prace projekcyjne nad Nysą rozpoczęto na przełomie lat 1956/1957, ponieważ w kraju było zapotrzebowanie na dostawczy model samochodu. Do końca 1957 roku wyprodukowano 13 aut, bazujących na Warszawie M20. Silnik w Nysie miał pojemność 2,2 litrów i posiadał moc 50KM i rozpędzał się do 90km/h, jednak spalał aż 14 litrów na 100km. Co ciekawe, Nysa była tak popularna, że w 1968 roku eksport wynosił ponad 50% całej produkcji. 3 lutego 1994 roku ostatnia Nysa z numerem 380.575 została wyprodukowana.
9. Mikrus MR300

Władze w 1956 zapragnęły auta 4×4, co aby Was nie zmylić, nie miało wcale oznaczać napędu na wszystkie 4 koła, ale miał to być odpowiednik auta 4 osobowego, z 4rema kołami, ważącego 400 kilo i spalającego 4 litry na 100km. Jeszcze na początku 1957 zaprezentowano pierwsze szkice i projekty auta. 22 lipca 1957 zaprezentowano prototypowe autko. Pierwsze Mikrusy wyposażone były w silniki o pojemności 300ccm i mocy 14KM. We wrześniu rok później ruszyła produkcja masowa auta. Mówiono o nim żartobliwie „… jeszcze go nie widać, a już go słychać…”. Ogółem wyprodukowano jedynie 1728 sztuk Mikrusa, plus 100 sztuk serii próbnej, 17 prototypów, co w sumie daje 1845 aut.
10. Zastava 1100p

Choć w rzeczywistości była autem jugosłowiańskim, to była również składana w Polsce. Jej historia w naszym kraju sięga roku 1975, kiedy to rozpoczęto montaż Zastavy 1100p w Fabryce Samochodów Osobowych. Pojemność silnika wynosiła 1,2 litra. 55 koni mechanicznych rozpędzały Zastavę do 135km/h. Produkcję w Polsce zakończono w 1983 roku.

Syrena – rodzina polskich samochodów osobowych i dostawczych produkowanych w latach 1957-1972 przez Fabrykę Samochodów Osobowych w Warszawie, a następnie w latach 1972-1983 przez Fabrykę Samochodów Małolitrażowych (początkowo Wytwórnię Sprzętu Mechanicznego) w Bielsku-Białej.

Syrena 100

Po prawie 4 letnim okresie prac nad konstrukcją nowego samochodu małolitrażowego 20 marca 1957 roku rozpoczęto produkcję modelu Syrena 100. W pierwszym roku wyprodukowano 200 sztuk Syren, których nadwozie w wykonane było z blach ręcznie wyklepywanych na cementowo-asfaltowych formach^[6]. W następnym roku w ten sam sposób wyprodukowana została jeszcze seria 300 egzemplarzy. Produkcja nadwozi z wykorzystaniem powstałych na prasach tłoczników, łączonych ze sobą poprzez zgrzewanie rozpoczęta została jesienią 1958 roku.
W stosunku do prototypów seryjne Syreny 100 posiadały w pełni metalową konstrukcję nadwozia, które osadzone zostało na ramie podłużnicowej. W układzie jezdnym w stosunku do wersji prototypowych nie wprowadzono zmian. Do napędu zastosowano dwusuwowy, 2-cylindrowy silnik S-15 o pojemności skokowej 746 cm³ i mocy maksymalnej 19,9 kW (27 KM)^[1]. Jednostka ta zasilana była gaźnikiem Jikov 35P0H lub BVF H362-8 i zblokowana została z 4-biegową, niezsynchronizowaną skrzynią biegów. Z przyczyn technicznych oraz finansowych w Syrenie 100 zastosowano szereg elementów konstrukcyjnych z samochodu Warszawa M20 m.in. pompę hamulcową, przekładnię kierowniczą, drążki kierownicze oraz bębny hamulcowe. Wykorzystanie tych podzespoły przyczyniło się do zwiększenia masy własnej tego modelu.

Syrena 101

Już w momencie wprowadzenia do produkcji seryjnej Syreny 100 zdawano sobie sprawę z niedostatków oraz wad tego auta, które utrudniały jego eksploatację oraz produkcję. Ze względów finansowych oraz technicznych dalsze usprawnienia i modernizacje Syreny postanowiono wprowadzać etapami. Pierwsza zmodernizowana wersja o oznaczeniu Syrena 101 wdrożona została do produkcji seryjnej w 1960 roku. W układzie zasilania silnika S-15 zastosowano sterowaną pneumatycznie pompę paliwa typu BVF UPO^[2] oraz gaźnik typu BVF H362/13 wyposażony dodatkowo w urządzenie rozruchowe. Modernizacja układu jezdnego objęła zawieszenie przednie, w którym wprowadzono amortyzatory teleskopowe oraz zmieniono konstrukcję wspornika resoru. Dodatkowo zastosowano koła o rozmiarze 5.60-15, które w stosunku do poprzedniego modelu mają mniejszą średnicę i są szersze. Zmiana ta spowodowała zwiększenie rozstawu kół tylnych o 40 mm. W nadwoziu auta zastosowano usztywnioną pokrywę silnika, zmieniono konstrukcję progów wprowadzając równocześnie progowe listwy ozdobne wykonane z aluminium oraz zastąpiono jednopiórową wycieraczkę szyby przedniej, zespołem o dwóch piórach pracujących współbieżnie.

Syrena 102

Syrenę 102 produkowano w latach 1962-1963. Od poprzedniego modelu – Syreny 101 odróżniał się krótszą klapą bagażnika o innej konstrukcji i innymi drobnymi detalami nadwozia.
Produkowano również model 102 S wyposażony w silnik Wartburga 312. Zewnętrznie model 102 S różnił się od 102 podwójnymi listwami ozdobnymi umieszczonymi poniżej klamki na bokach auta.

Model 103 produkowany był w latach 1963-1966. W stosunku do poprzednika zmodernizowany został przód (inny wlot powietrza) oraz zastąpiono silnik S-15 silnikiem S-150.
Główne zmiany w silniku dotyczyły stopnia sprężania i faz rozrządu oraz rozwiązania wydechu (inny układ tłumików).
Kilka zmian wprowadzono podczas produkcji modelu 103. Zbiornik paliwa spod maski trafił za oparcie tylnej kanapy. Wskaźnik prądu ładowania zastąpiono wskaźnikiem poziomu paliwa oraz wprowadzono lampkę kontrolną prądu ładowania. Pojedynczy amortyzator ramieniowy tylnej osi zastąpiono dwoma amortyzatorami teleskopowymi. Wprowadzono wentylator nadmuchu. Zmieniono pas przedni i zamek maski. Z kołpaków znikneło logo FSO.
Istniała także wersja 103 S, wyposażona w silnik Wartburga, dający dużą poprawę osiągów pojazdu (silnik ten wykorzystano także w Syrenie 102 S).
Zmieniono znacznie sposób produkcji auta - wykonano około 250 nowych tłoczników, zmieniono technologię spawania, dzięki czemu karoseria stała się sztywniejsza i szczelniejsza^[9].
Model 103 S różnił się zewnętrznie od 103 podwójnymi listwami ozdobnymi poniżej klamki na bokach auta.

Syrena 104

Model samochodu FSO Syrena produkowany był w latach 1966-1972. Zastosowano w nim nowy silnik trzycylindrowy S-31, skrzynię biegów zsynchronizowaną. Zmieniono klosze lamp tylnych, reflektory, kierunkowskazy przednie, kołpaki. W kabinie zmieniono usytuowanie cięgien sterowania, m.in. "ssania" i rączki hamulca ręcznego. Model 104 w odróżnieniu od 102 i 103 ozdabiano listwami bocznymi nie poniżej, ale na wysokości klamki i unoszącymi się w odróżnieniu od poprzednich modeli ku górze. Syrena 104 była ostatnim modelem z drzwiami otwieranymi pod wiatr.

Syrena 105

Syrena 105 była produkowana w 1972 roku przez FSO, a następnie po przeniesieniu całości produkcji w latach 1972-1983 w FSM. Pierwsze modele 105 produkcji żerańskiej sygnowane były znaczkami WSM (Wytwórnia Sprzętu Mechanicznego), zastąpionymi po rozpoczęciu produkcji w Bielsku znaczkiem FSM. Od poprzednika odróżniają go drzwi z zawiasami z przodu (jak w większości współczesnych samochodów). Zastosowano tu klamki zewnętrzne pochodzące z modelu Polski Fiat 125p. Od 1974 roku produkowano także wersję Syrena 105 Lux z lewarkiem zmiany biegów i hamulcem ręcznym w podłodze między siedzeniami. Syrena 105 L posiada także węższe fotele z regulacją kąta oparcia. W trzecim roku produkcji modelu 105 zmieniono miejsce montażu radia spod deski rozdzielczej (po stronie kierowcy) na jej środek, do specjalnie wyciętego i zaślepionego czarną atrapą otworu. Zastosowano prostokątne tylne światła odblaskowe nie poniżej – jak w poprzednich modelach, ale obok kloszy lamp tylnych. W modelu 105 obniżono o 2 cm krawędź tylnych bocznych okien.
Syrena 105 doczekała się wersji pochodnych: Syrena R-20 to rolniczy pick-up, natomiast Syrena Bosto to furgon.

Fabryka Samochodów Ciężarowych "Star" – zakłady motoryzacyjne specjalizujące się w produkcji lekkich i średnich samochodów ciężarowych, istniejące do początku lat 90. XX wieku.FSC "Star" produkowała następujące modele samochodów ciężarowych:

• Star N50 (prototyp)
• Star N51 (prototyp)
• Star N52 - (1952-1957)
• Star 20 - (1948-1957)
• Star 21 - (1957-1960)
• Star 25 - (1960-1971)
• Star 27 - (1962-1971)
• Star 28 - (1968-1989)
• Star 29 - (1968-1983)
• Star 66 - (1958-1965)
• Star 200 - (1975-1994)
• Star 244 - (1975-2000)
• Star 266 - (1973-2000)
• Star 266M - (2001-2006)
• Star 660 - (1965-1983)
• Star 742 - (1990-2000)
• Star 744 - (1992-2000)
• Star 944 - (2000-2006)
• Star 1144 (prototyp)
• Star 1266 (prototyp)
• Star 1344 (prototyp)
• Star 1366 (prototyp)
• Star 1142 - (1986-2000)
• Star 1466 - (2001-2006)
• Star 8.125 - (1998-2000)
• Star 12.155 - (1998-2000)
• Star seria S2000 - (2000-2004)

W skład rodziny S2000 wchodziły następujące modele: 8.117, 10.157, 12.157, 12.227, 13.227, 14.227, 15.227 seria ta była identyczna z rodziną samochodów MAN L2000. W latach 2004 - 2007 samochody Star S2000 produkowane były w Austrii.
Produkowano również silniki rodziny S42 oraz podzespoły takie jak osie, także dla firm zewnętrznych, np. Autosan.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Fabryka_Samochod%C3%B3w_Ci%C4%99%C5%BCarowych_%22Star%22

Łada (Lada, ros. Лада) - marka samochodów produkowanych przez rosyjską fabrykę WAZ (ВАЗ). W latach 1970 - 2004 samochody sprzedawane były pod marką VAZ. Od 1971 na eksport i od 2004 w Rosji pojazdy te są oferowane pod marką Lada.

Historia [edytuj]

Na podstawie podpisanej w maju 1966 umowy (licencja Fiata 124) w kwietniu 1970 ruszyła produkcja samochodu WAZ 2101 Żiguli. Ten model produkowano aż do 1988 roku (kombi w latach 1971-86 pod nazwą WAZ 2102). W toku rozwoju konstrukcji WAZ 2102 powstały modele: WAZ (Łada) 2103, WAZ (Łada) 2104, WAZ (Łada) 2105, WAZ (Łada) 2106 i WAZ (Łada) 2107.
Następnie wytwarzano: mały terenowy model Łada Niva z 1977, popularny samochód osobowy klasy compact Łada Samara z 1984, WAZ 2110 (w Polsce znany jako Lada 110) z 1996 i Nadieżda z 1997 roku. Na salonie moskiewskim w 2002 został zaprezentowany model 2151 Classic (kombi), który ma być produkowany od 2006.
Spółki Lada.Bronto, RosLada (od 1998 roku ze współudziałem Grupy "SOK" i AvtoVAZu), Super Auto tworzą koncern AvtoVAZ (АВТОВАЗ), który w roku 2004 wyprodukował 818.031 samochodów osobowych pod markami Lada i SeAZ. Auta te wytwarzane są poza Rosją obecnie w 5 krajach: na Ukrainie, w Ekwadorze, Egipcie, Kazachstanie i Urugwaju (w latach 2003 - 2004).

Modele [edytuj]

• WAZ 2101 (Łada 2101) Żiguli - ВАЗ-2101 - sedan
• WAZ 2102 (Łada 2102) - ВАЗ-2102 - kombi
• WAZ 2103 (Łada 2103) - ВАЗ-2103 - sedan
• WAZ 2104 (Łada 2104) - Nova Kombi, Riva, Junior, Classic, Kalinka, Combi, Break - ВАЗ-2104 - kombi
• WAZ 2105 (Łada 2105) - Nova, Riva, Junior, Classic - ВАЗ-2105 - sedan
• WAZ 2106 (Łada 2106) - Nova, Riva, Junior, Classic - ВАЗ-2106 - sedan
• WAZ 2107 (Łada 2107) - Nova, Riva, Junior, Classic - ВАЗ-2107 - sedan
• WAZ 2108 (Łada Samara) - ВАЗ-2108 (Лада Самара) - hatchback
• WAZ 2109 (Łada Samara) - ВАЗ-2109 (Лада Самара) - hatchback
• WAZ 21099 (Łada Forma) - ВАЗ-21099 - sedan
• WAZ 2110 (Łada 110) - ВАЗ-2110 (Лада 110) - sedan
• WAZ 2111 (Łada 111) - ВАЗ-2111 (Лада 111) - kombi
• WAZ 2112 (Łada 112) - ВАЗ-2112 (Лада 112) - hatchback
• WAZ 2113 (Łada Samara 2) - ВАЗ-2113 (Лада Самара) - hatchback 3-drzwiowy
• WAZ 2114 (Łada Samara 2) - ВАЗ-2114 (Лада Самара) - hatchback 5-drzwiowy
• WAZ 2115 (Łada Samara 2) - ВАЗ-2115 (Лада Самара) - sedan
• WAZ 2120 (Łada 2120) Nadieżda - ВАЗ-2120
• WAZ 2121 (Łada Niva) - ВАЗ-2121 (Лада Нива) - samochód terenowy 4x4 - 3-drzwiowa
• WAZ 2131 (Łada Niva) (Viva) - ВАЗ-2131 (Лада Нива) - samochód terenowy 4x4 - 5-drzwiowa
• WAZ 2123 (Łada Niva) - ВАЗ-2123 (Лада Нива Шевроле)
• WAZ 1111 (Łada Oka) - ВАЗ-1111 (Лада Ока) - produkowana również przez zakłady ZMA (do 2006 roku) i SeAZ (do 2008 roku)
• WAZ 1117 (Łada Kalina) - ВАЗ-1118 (Лада Калина) - kombi
• WAZ 1118 (Łada Kalina) - ВАЗ-1118 (Лада Калина) - sedan
• WAZ 1119 (Łada Kalina) - ВАЗ-1118 (Лада Калина) - hatchback
• WAZ 2151 (Łada 2151) - ВАЗ-2151 (kombi - następca modelu 2104)
• WAZ 2170 (Łada Priora) - ВАЗ-2170 (Лaдa Приoрa) - sedan (następca modeli z serii 110)
• WAZ 2172 (Łada Priora) - BAЗ-2172 {Лaдa Приoрa) - hatchback
• WAZ 2171 (Łada Priora) - BAЗ-2171 (Лaдa Приoрa) - kombi

http://pl.wikipedia.org/wiki/%C5%81ada_%28samoch%C3%B3d%29